De wondere wereld van KWS-afscheiders

Eén druppel koolwaterstoffen maakt één miljoen liter water ondrinkbaar. Dat moeten we uiteraard proberen voorkomen. Dat kan door een goedwerkende KWS-afscheider. Wanneer deze niet degelijk wordt onderhouden kunnen er ongecontroleerd koolwaterstoffen (olie, vet, kerosine, diesel) maar ook fijn slib in de riolering of in het oppervlaktewater terechtkomen. Het moet niet toegelicht worden dat deze stoffen schadelijk zijn voor het milieu.

Op 6 juni vond de VMx-opleiding plaats over het gebruik en onderhoud van KWS-afscheiders bij De Lijn in Hasselt. In de voormiddag gaf spreker Maarten Vanbuel theorie, in de namiddag gingen we naar buiten op het terrein van De Lijn. Een ideale combinatie!

Koolwaterstoffen zijn verbindingen van koolstof met waterstof, meestal derivaten van aardolie. Een KWS-afscheider moet in principe aanwezig zijn overal waar er koolwaterstoffen kunnen vrijkomen. Denk aan werkplaatsen, opslagplaatsen, parkings, tankstations, carwash, opslag-, los- en laadplaats voor producten en afvalstoffen met koolwaterstoffen.

Het doel van een KWS-afscheider is het gravitair scheiden op basis van verschil in dichtheid door de zwaartekracht van schadelijke en hinderlijke stoffen, tijdelijke veilige opslag en gecontroleerd lozen van afvalwater. Koolwaterstoffen hebben een lagere dichtheid dan water, waardoor ze een drijflaag vormen.

Op de markt zijn heel wat verschillende merken en modellen van KWS-afscheiders terug te vinden maar alle koolwaterafscheiders hebben een aantal onderdelen die voor alle KWS-afscheiders hetzelfde zijn. In de KWS-afscheider zit altijd een ingang, een straalbreker die het inkomende water vertraagt, een verzamelcompartiment voor slib, een coalescentiefilter, een oliekamer, een automatisch sluitsysteem als de KWS-afscheider vol is om te verhinderen dat de KWS-afscheider kunnen doorvloeien en uitgang. Een ontluchting aan een KWS-afscheider kan veel problemen voorkomen, hiermee voorkom je dat hij verstopt, vast komt te zitten. Sommige KWS-afscheiders hebben ook een bypass zodat water kan afgevoerd worden als er te veel water in de KWS-afscheider terecht komt, vb. bij een heel hevige regenbui.

Een van de belangrijkste onderdelen is de coalescentiefilter. Deze dient om het contactoppervlak en de contacttijd met het product zo lang en groot mogelijk te maken. Door de coalescentiefilter breng je rust in het water en komen de verschillende deeltjes los van elkaar. Als je loost op oppervlaktewater, of riolering zonder zuivering is het verplicht!

Er gelden een beperkt aantal wettelijke verplichtingen. Deze zijn niet hetzelfde in de verschillende gewesten. In de VLAREM II vind je slechts enkele artikelen terug hierover, namelijk in 4.2.3 bis 1 tot 4 van Vlarem II. Bij afvoer van olie en slib is ook het VLAREMA van toepassing.

Onderhoud

Driemaandelijks inspecteer je de KWS-afscheider en ga je na of deze goed werkt. Je houdt een logboek bij, tenzij er een automatisch alarm (detectiesonde) aanwezig is. Deze detectie ontlast je van de driemaandelijkse inspectieverplichting. Drie soorten detecties zijn mogelijk: hoogwateralarm, slibalarm en oliealarm. De laatste 2 sondes plaats je in de vloeistof, de eerste erboven. Maar ook al is er een automatisch alarm aanwezig, test regelmatig of het alarm nog werkt en ga periodiek de KWS-afscheider bekijken. Belangrijk is dat je om de 3 maanden de dikte van de drijflaag en het slib meet. Dit is heel belangrijk om incidenten te voorkomen. Controleer of de automatische vlotter nog werkt door even te duwen op de bovenzijde. Doe ook een visuele controle op de waterdoorstroming en op de grove zwevende vervuiling (flesdopjes, bekertjes, blikjes, …). Deze vervuiling kan je met een netje wegscheppen.

Het (half)jaarlijks onderhoud bestaat uit een volledige lediging en reiniging van alle onderdelen inclusief de reiniging van het coalescentiefiltersysteem. Dit doe je door het filtersysteem te spoelen tegen de stroom in. Doe dit niet met water op hoge druk of te hoog debiet want er is kans op beschadiging. Vervanging van het filtersysteem is aangeraden bij zichtbare beschadiging, doch minimaal om de 5 jaar. Zorg bij onderhoud van deze filter eerst dat het systeem (slibtank en olietank) leeg en proper is. Lediging en reiniging van de slib- en oliekamer is nodig als er meer dan 50 % van de opslagcapaciteit voor slib of olie aanwezig is. Ledigen en reinigen gebeurt natuurlijk enkel wanneer geen vuil water kan toestromen!

Na lediging plaats je eerst de coalescentiefilter terug in de juiste richting, daarna vul je het koolwaterstofcompartiment met proper water en plaats je de vlotter terug in de vlotterkooi en contoleer de op- en neerbeweging.

Bij de ingebruikname na lediging volg je deze volgorde: Contoleer of de vlotter en de schotel met zitting proper zijn en geen gebreken vertonen. Controleer of er visueel geen scheuren in wand of leiding zijn. Controleer of er geen schade is aan de coalescentiefilter, controleer of alles visueel proper is. Slijtage kan je alleen opmerken als de KWS-afscheider leeg is.

Jaarlijkse reiniging wordt in veel omgevingsvergunningen opgelegd.

Enkele tips en tricks

• Soms springt de vlotter uit de kooi (bv. door hevige regenval). Dit kan voorkomen worden door een staaldraadje bovenaan de kooi te bevestigen.
• Soms zit een touw of ketting aan de vlotterafsluiter. Controleer of dit niet te lang is en te dik is, zodat deze vlotter netjes op en neer kan bewegen. Let zeker op dat het touw niet te kort is zodat de vlotter met afsluiterklep nog volledig tot beneden kan.
• Soms zit de afsluitklep muurvast op de zitting. Dit kan te wijten zijn aan slechte ontluchting in de afvoer (Venturi-effect) of slechte controle bij vulling.
• Het is belangrijk dat de mensen die verantwoordelijk zijn om te gaan kijken begrijpen hoe een KWS-afscheider werkt en wat er moet gedaan worden bij een alarm.
• Op de afsluiterklep onderaan de vlotterballen staat de dichtheid weergegeven waarop deze is afgesteld. De vlotter stelt zich in op de grens tussen koolwaterstoffen en water.
• Maak een checklijst op die afgestemd is op de site zodat de mensen weten wat er moet bekeken worden.
• Bij benzinestations is ook de ATEX-regelgeving van toepassing. Zeker voor wat betreft de detectiesondes!
• Bewaar het (verplichte) logboek best nabij de alarmen. Dit maakt het makkelijk bij een bezoek van milieu-inspectie. Zorg dat je gemakkelijk aan de alarmen kan (vb. om te testen). Plaats deze dus niet te hoog of op een moeilijk te bereiken plaats.
• Wanneer je de mogelijkheid hebt kies voor ronde deksels, i.p.v. vierkante deksels. Ronde deksels kunnen niet in het mangat vallen.
• Plaats een KWS-afscheider zo bereikbaar mogelijk. Het is niet nodig deze meters diep te steken. Dit maakt het onderhoud een pak moeilijker.
• Voeg de reinigings- en ledigingsdatum toe aan het logboek, alsook de firma die deze werken heeft uitgevoerd.
• Bewaar het afgestemd identificatieformulier. Dit is het bewijs dat je hebt afgevoerd. Bewaar het verwerkingscertificaat als bewijs van verwerking.

Door deze opleiding hebben KWS-afscheiders alvast geen geheimen meer voor de aanwezige deelnemers. Opleiding gemist? Geen probleem. We plannen deze opnieuw in!