Van NIMBY naar YIMBY

De aanwezigen overtuigen van hernieuwbare energie in hun achtertuin, dat was de missie van de 3 sprekers van REScoop en POM Antwerpen tijdens de studiedag met focus op energiegemeenschappen (volgend op de Algemene ledenvergadering van VMx).

Een zonnedak voor jouw bedrijf of organisatie? Het wordt een verplichting voor grote elektriciteitsafnemers. Alle gebouwen met een elektrisch verbruik van meer dan 1 GWh/jaar zullen een zonnedak moeten hebben tegen 30 juni 2025. Hoe ga je dit nu praktisch doen?

Dit kan eventueel door energiedelen of via een energiegemeenschap (energiedelen is slechts één van de vele activiteiten die een EG kan ontwikkelen). Maar hoe zijn energiegemeenschappen ontstaan? In 2015 constateerde de Europese commissie dat de energietransitie veel te traag gaat. Daarom heeft men een kader geschept voor energiegemeenschappen waarbij de burger betrokken wordt en inspraak krijgt. De bedoeling van energiegemeenschappen is het versnellen van de energietransitie en dit door burgers hierin te betrekken. Er wordt gestreefd naar een win-win: de lokale productie van hernieuwbare energie én een lagere energiefactuur die minder onderhevig is aan economische schommelingen. Het is een samenwerking tussen burgers en organisaties. Samen wordt geïnvesteerd in duurzame energieoplossingen (windmolens, zonnedaken, laadpalen, …) en worden de kosten gedeeld.

Sinds januari 2023 kan je effectief energiegemeenschappen (Energiegemeenschap van burgers (EGB) of Hernieuwbare-energiegemeenschap (HEG) gaan oprichten. Vandaag de dag zijn er bijna 90 energiegemeenschappen aangemeld bij de VREG. Uiteraard zijn er wel een aantal voorwaarden (rechtsvorm, doel, zeggenschap, werkingsgrenzen) waaraan moet voldaan worden.

Waarom zou een bedrijf hierop moeten inzetten? Dit hangt af van de context van het bedrijf. Een bedrijf met meerdere vestigingen, maar met bv. slechts 1 geschikt dak vol zonnepanelen, kan de overtollige zonnestroom via energiedelen delen met de andere vestigingen waar er geen zonnepanelen mogelijk zijn. Hiervoor moet het bedrijf géén energiegemeenschap oprichten, want dat is energiedelen tussen meerdere gebouwen van dezelfde titularis. Meer info op  https://www.energiedelenvlaanderen.be/bedrijven/

Een bedrijf met 1 vestiging gelegen op een bedrijventerrein, zou een energiegemeenschap met de andere bedrijven én de omwonende burgers kunnen oprichten om samen te investeren in een grote windmolen op het bedrijventerrein, of in een grote wijkbatterij, waarmee het distributienet kan ontlast worden.

Is het sop de kolen waard? Helaas is er vandaag geen “one size fits all” toverformule. Of een energiegemeenschap een meerwaarde kan betekenen voor een bedrijf, hangt af van vele factoren: de evolutie van de energieprijzen, de context, de toekomstige kost van CO2, de ambities van bedrijven, …

Geen gemakkelijk onderwerp, dat is duidelijk. Het kan vandaag voor bedrijven, hoewel het nog niet ideaal is. De toekomst zal het uitwijzen, maar hopelijk is tijdens deze VMx-studiedag bij 50 bedrijven wel een zaadje geplant dat de komende jaren kan groeien tot iets mooi. 2023 zal vooral een proefjaar worden waarin enkele pilootprojecten in Vlaanderen (bv. Terbekhof in Wilrijk) zullen moeten uitwijzen of het sop de kolen waard is. In 2024 zal het Vlaams beleidskader dan verder verfijnd worden obv de leerlessen uit die pilootprojecten.