Asbestinventarisatie in uw bedrijf

Asbestveilig Vlaanderen tegen 2040 – actieplan asbestafbouw

In Vlaanderen bevatten gebouwen en infrastructuur met een bouwjaar ouder dan 2001 volgens een schatting anno 2019 nog ruim 2,3 miljoen ton aan asbesthoudende toepassingen. Het gaat hierbij om ruim 2,8 miljoen wooneenheden en 354.000 niet-residentiële gebouwen die potentieel asbest bevatten. De kans op het aantreffen van één of meerdere asbesttoepassingen blijkt zéér groot: van 70% tot meer dan 90% indien geen totaalrenovatie werd uitgevoerd.

In 2018 heeft de Vlaamse regering dan ook het actieplan asbestafbouw goedgekeurd, met als doel een asbestveilig Vlaanderen tegen 2040. Asbestinventarisatie is een belangrijke pijler in dit plan. Het is nuttig om het asbest in Vlaanderen in kaart te brengen en de burger te informeren over waar asbest zit en in welke toestand het verkeert.

Vanaf 23 november 2022 wordt het asbestattest verplicht bij verkoop van een woning of gebouw ouder dan 2001. Tegen 2032 moet iedere eigenaar van een gebouw van voor 2001 over een asbestattest beschikken. Het asbestattest toetst of de locatie reeds asbestveilig is of niet en beschrijft de maatregelen die de eigenaar moet nemen om deze toestand te bereiken of behouden. Ook voor bedrijven is dit een zeer belangrijk instrument.

Codex Welzijn op het werk versus het asbestattest

De Codex over het Welzijn op het Werk verplicht elk bedrijf met werknemers al sinds 1996 om te beschikken over een asbestinventaris, ter bescherming van hun werknemers. Het opmaken van zo‘n werkgeversinventaris is niet aan vormelijke voorwaarden of een erkenning verbonden. De werkgever mag zelf een asbestinventaris opmaken voor de gebouwen waar hij werknemers tewerkstelt, eventueel bijgestaan door zijn preventieadviseur, de leden van het Comité voor preventie en bescherming op het werk of, bij ontstentenis ervan, de vakbondsafvaardiging. Maar in de praktijk zal hij meestal beroep doen op een asbestdeskundige, werkzaam bij een erkend asbestlabo. Zodra de asbestinventaris is opgesteld, moeten de preventieadviseur arbeidsveiligheid en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer elk hun schriftelijk advies geven. De finale asbestinventaris wordt dan samen met die adviezen voorgelegd aan het Comité ter Preventie en Bescherming op het Werk.

Verder stelt de werkgever een beheersprogramma op wanneer blijkt uit de asbestinventaris dat er asbestmaterialen aanwezig zijn. Dit beheersprogramma wordt jaarlijks bijgewerkt na een visuele inspectie, om eventuele wijzigingen in de toestand op te merken.

Voor het asbestattest is dit anders. Enkel gecertificeerde asbestdeskundigen inventarisatie mogen na hun verplichte opleiding en het slagen in een examen (theorie en praktijk) een asbestinventarisatie voor een asbestattest uitvoeren. De voorwaarden met betrekking tot opleiding, kwaliteitsborging en werkmethodiek zijn wettelijk vastgelegd in het Vlarema, het inspectieprotocol en het certificatiereglement. De certificatie-instellingen zien toe op de kwalitatieve uitvoering van de asbestinventarisaties, door middel van controles en audits. Het asbestattest wordt afgeleverd door de OVAM na een correcte en volledige ingave van de inspectiegegevens in de databank asbestinventarisatie door de gecertificeerde asbestdeskundige. Elk asbestattest is vormelijk opgemaakt voor een uniforme lay-out en template en vormt het inspectieverslag van de uitgevoerde asbestinventarisatie.

Uw rol als milieucoördinator of preventieadviseur

Als milieucoördinator of preventieadviseur is het toegelaten om een asbestinventarisatie uit te voeren voor een asbestattest voor het bedrijf waar u werkt. Uiteraard is het ook voor preventieadviseurs en milieucoördinatoren nodig dat zij eerst de verplichte opleiding volgen en slagen in het examen. Ze moeten ook beschikken over een persoonscertificaat. Voor interne milieucoördinatoren en interne preventieadviseurs geldt wel dat er geen procescertificaat moet aangevraagd worden. Het bedrijf waar ze werknemer zijn, zal hen nog moeten registreren bij een certificatie-instelling. Externe milieucoördinatoren en preventieadviseurs zijn net zoals alle andere asbestdeskundigen verplicht om aan te sluiten bij een certificatie-instelling om een persoonscertificaat aan te vragen en een procescertificaat voor hun bedrijf.

Aandachtspunt: de verzekering voor een job als asbestdeskundige wordt geregeld binnen de eisen voor een procescertificaat. Voor een interne milieucoördinator of preventieadviseur is geen procescertificaat nodig. De werkgever gaat dus best na of mogelijke fouten die door de werknemer in de rol van asbestdeskundige inventarisatie gemaakt worden, ook verzekerd zijn.

Interessant om te weten: de opleiding tot asbestdeskundige inventarisatie komt in aanmerking als bijscholing voor milieucoördinatoren.

Combi mogelijk

Voor een asbestinventarisatie die wordt opgemaakt voor een asbestattest, gelden andere richtlijnen en inspanningsverplichtingen dan voor een asbestinventaris in het kader van de Codex. Om het asbestattest ook als geldige asbestinventaris conform de Codex te gebruiken, kan de opdrachtgevende eigenaar dit in de opdrachtovereenkomst laten opnemen. De deskundige zal dan onder meer bijkomend de PBM’s en werktuigen controleren op de aanwezigheid van asbest.

Omgekeerd zal een bestaande asbestinventaris conform de Codex niet voldoen voor het bekomen van een asbestattest. Afhankelijk van de kwaliteit en de reeds in de asbestinventaris opgenomen gegevens kan de asbestdeskundige deze wel gebruiken als vertrekbasis. Zo zal de asbestinventarisatie voor het bekomen van het asbestattest aanzienlijk minder tijd in beslag nemen. 

Alhoewel een asbestattest standaard opgemaakt wordt volgens een niet-destructieve asbestinventarisatie kan de eigenaar in de opdrachtovereenkomst ook een aanvullend destructief onderzoek vragen. In dat geval kan het asbestattest ook gebruikt worden als destructieve asbestinventaris conform de Codex voorafgaand aan werken of als onderdeel van een sloopopvolgingsplan.

Bijkomende info

De opleiding tot asbestdeskundige inventarisatie komt in aanmerking als bijscholing voor milieucoördinatoren.

Het departement omgeving team erkenningen heeft hierover het volgende standpunt ingenomen:

• Volgende kennisonderdelen (zie bijlage 1 bij de bijlage van het ministerieel besluit van 1 april 2022 tot goedkeuring van het certificatiereglement voor certificatie-instellingen asbest (hierna: certificatiereglement)) worden aanvaard als bijscholing voor zowel interne als externe milieucoördinatoren: 1, 2, 3, 4, 5, 7 en 8.
• Volgende kennisonderdelen kunnen extra in aanmerking komen voor ‘interne’ milieucoördinatoren die effectief de taken van de asbestdeskundige inventarisatie, vermeld in artikel 33/16, zullen vervullen om een asbestinventaris op te maken voor de toegankelijke constructie met risicobouwjaar waar de werkgever werknemers tewerkstelt: 6, 9, 10, 11 en 12.

Bij deze laatste moet kunnen aangetoond worden dat men als geregistreerde asbestdeskundige, interne milieucoördinator is om deze bijkomende kennisonderdelen (6, 9, 10, 11 en 12) te kunnen laten meetellen als uren bijscholing voor de milieucoördinator.

• Latere bijscholingen voor asbestdeskundigen komen niet in aanmerking als uren bijscholing voor de milieucoördinator.

Contact:

Anne Van Riet
Team Erkenningen
DEPARTEMENT OMGEVING
Afdeling Gebiedsontwikkeling, Omgevingsplanning en –projecten
Omgevingsprojecten

Auteur artikel: OVAM