Eindelijk financiële ondersteuning bij bodemverontreiniging door lekkende stookolietanks
Na bijna twintig jaar onderhandelen tussen de stookoliesector, de drie gewesten en de federale staat trad op 1 april 2022 eindelijk het langverwachte fonds voor de bodemsanering van gasolietanks voor verwarmingsdoeleinden, het zogenaamde “PROMAZ-fonds”, in werking. Vanaf nu kunnen (voormalige en huidige) eigenaars, gebruikers en exploitanten van lekkende stookolietanks en/of -leidingen die gebruikt werden of worden voor de verwarming van gebouwen, genieten van financiële tussenkomst in de sanering van de door hun lekkende stookolietank en/of -leiding veroorzaakte bodemverontreiniging.
Deze saneringen zijn vaak een zeer dure aangelegenheid en overschrijden dan ook regelmatig de financiële middelen van de getroffene, waardoor schadegevallen niet altijd worden gemeld. De inwerkingtreding van dit fonds maakt de sanering niet alleen een financieel haalbare zaak, maar zorgt er ook voor dat bodemverontreinigingen door lekkende stookolietanks en/of -leidingen niet langer in de doofpot verdwijnen en schade aan het milieu wordt vermeden.
Enige nuancering dringt zich wel op, want niet iedereen kan zomaar een beroep doen op het PROMAZ-fonds. Enkel eigenaars, gebruikers en exploitanten van een in België gelegen lekkende stookolietank en/of -leiding die werd of wordt gebruikt voor de verwarming van gebouwen, kunnen een beroep doen op de tussenkomst van het PROMAZ-fonds. Het is daarbij irrelevant of het gaat om een ondergrondse, dan wel bovengrondse stookolietank en/of-leiding. Het enige wat vereist is, is dat de betrokken stookolietank en/of -leiding gebruikt werd of wordt voor de verwarming van een gebouw. Het begrip gebouw moet ruim worden opgevat. Niet alleen gebouwen met een woonfunctie, maar ook gebouwen zoals kantoorgebouwen van overheden, ondernemingen, rusthuizen, ziekenhuizen,… vallen hieronder. De achterliggende gedachte is steeds de verwarming van mensen in gebouwen, zodat gebouwen voor industriële toepassingen en/of productieprocessen – zoals bijvoorbeeld serres, stallen en productiehallen – buiten het toepassingsgebied vallen.
De financiële ondersteuning van het PROMAZ-fonds is bovendien niet onbeperkt. Het fonds komt nu eenmaal niet tussen in alle kosten verbonden aan de sanering van een bodemverontreiniging. Zo betaalt het uiteraard enkel de reële kosten die nodig zijn om de bodemsanering uit te voeren. Verder is de tussenkomst beperkt tot een maximumbedrag van 200.000 euro per site of terrein (incl. BTW) voor gebouwen met een woonfunctie, en tot maximaal 100.000 euro (incl. BTW) voor gebouwen zonder woonfunctie. Daarenboven zijn een aantal kosten ook uitdrukkelijk uitgesloten van de financiële tussenkomst. Het gaat onder meer over de kosten van de buitengebruikstelling of verwijdering van de stookolietank, de kosten die verhaald kunnen worden op een aansprakelijke derde of die gedekt worden door een verzekering en de kosten die voortvloeien uit een opzettelijke bodemverontreiniging.
Wie aanspraak wil maken op enige financiële tussenkomst van het fonds, moet een aanvraag indienen via het e-loket op www.promaz.be of per aangetekend schrijven, en dit tegen uiterlijk 28 februari 2025. Niet alleen eigenaars, gebruikers of exploitanten die nog moeten overgaan tot sanering, maar ook zij die al gesaneerd hebben, komen in aanmerking om een aanvraag in te dienen.
Een financiële tussenkomst van het fonds betekent echter nog niet dat de sanering van de bodemverontreiniging door een lekkende stookolietank volledig gratis is. De wetgeving voorziet immers ook dat de aanvrager een financiële bijdrage levert. Zo moet de aanvrager per aanvraag een dossierkost van 25,00 euro (excl. BTW) betalen, alsook 10 % van de totale uitgaven die het fonds heeft gedaan, met een maximum van 500,00 euro (excl. BTW) in geval van een tussenkomst voor gebouwen met een woonfunctie en 1.500 euro (excl. BTW) voor de andere dossiers. Bovendien wordt ook een franchise aangerekend aan diegene die na 8 mei 2019 overschakelde naar een andere verwarmingsbron dan stookolie voor zover hij niet gestart is met de bodemsaneringswerken voor 31 mei 2022. Het bedrag van de franchise bedraagt 1.000 euro (excl. BTW) voor gebouwen met een woonfunctie, en 2.000 euro (excl. BTW) voor gebouwen zonder woonfunctie.
Wie denkt in aanmerking te komen voor het PROMAZ-fonds kan maar beter snel een aanvraag indienen. Het indienen van een aanvraag betekent echter nog niet dat er ook daadwerkelijk snel tot sanering van het verontreinigd terrein zal worden overgegaan. Het PROMAZ-fonds bepaalt immers zelf, rekening houdend met de risico’s voor mens en milieu van de aangetroffen bodemverontreiniging en met socio-economische overwegingen, welke dossiers eerst worden aangepakt.
Bron: Fien DE CORTE, LDR Advocaten