Raad van State beslist: wijzigen project-m.e.r.-screeningsnota niet mogelijk in beroep

Sedert de inwerkingtreding van het nieuwe Omgevingsvergunningsdecreet- en besluit (hierna: OVD en OVB) is het mogelijk om tijdens een lopende vergunningsprocedure tegemoet te komen aan gebreken uit het aanvraagdossier, zowel in eerste als tweede aanleg. Twee instrumenten voorzien dit, met name de administratieve lus en het wijzigingsverzoek. De administratieve lus gebeurt op initiatief van de vergunningverlenende overheid (artikel 13 OVD), het wijzigingsverzoek gebeurt op initiatief van de vergunningsaanvrager (artikelen 30, 45 en 64 OVD). In voorkomend geval moet een nieuw openbaar onderzoek georganiseerd worden en moeten adviezen opnieuw ingewonnen worden. De termijn verlengt hierdoor automatisch eenmaal met 60 dagen in de gewone procedure (artikelen 32 en 66 OVD). In graad van beroep kan de aanvrager verzoeken om een bijkomende termijnverlening van 60 dagen (artikel 66 OVD). Deze regeling kadert binnen de oplossingsgerichtheid en het verminderen van administratieve lasten om tot een betere en rechtszekere besluitvorming te komen (procedurewinsten) – streefdoel van deze regelgeving (artikel 3 OVD).

In de praktijk bestaat betwisting over het gebruikmaken van voormelde regeling om een gebrek of ontbreken van de project-m.e.r.-screeningsnota te herstellen in graad van beroep (hetzij voor de deputatie hetzij voor de Vlaamse regering). Uit een samenlezing van de artikelen 13, 63 en 64 en de parlementaire voorbereiding blijkt duidelijk de bedoeling om onregelmatigheden, inclusief op vlak van de project-m.e.r-screeningsnota, ook in beroep te kunnen rechtzetten. De devolutieve werking laat de vergunningverlenende overheid toe om te oordelen over de vergunningsaanvraag in haar totaliteit, dit is inclusief de beoordeling van de volledigheid en ontvankelijkheid (artikel 63 OVD).

De Raad van State daarentegen oordeelt dat het wijzigen van de project-m.e.r-screeningsnota niet mogelijk is in graad van beroep omdat de vergunningverlenende overheid in eerste aanleg bevoegd is om de volledigheid en ontvankelijkheid van een aanvraagdossier te beoordelen (RvS 23 december 2021, nr. 252.538, het Vlaamse Gewest; RvS 20 januari 2022, nr. 252.709, de Deputatie van de Provincie Antwerpen en RvS 20 januari 2022, nr. 252.710, De Deputatie van de Provincie West-Vlaanderen). Volgens de Raad van State kan de vergunningverlenende overheid in tweede aanleg niet terugkomen op de volledig- en ontvankelijkheidsbeslissing uit eerste aanleg.

Volgens de heersende rechtspraak is het dus niet mogelijk om de project-m.e.r.-screening aan te passen in graad van beroep.

In de toekomst komt hier wellicht verandering in. De decreetgever komt in haar conceptnota tussen in deze discussie (Conceptnota bijsturing van de regelgeving inzake de omgevingsvergunning (VR 2022 1102 MED.0045/1TER) van Zuhal Demir, Vlaamse minister voor Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme, p. 7-9, https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/62063B3CD5F0FAFA87AFADFC ). De decreetgever stelt dat ze de regelgeving zal aanpassen om het toevoegen, aanvullen of wijzigen van een project-m.e.r-screeningsnota in beroep mogelijk te maken. Daarnaast wordt in de nieuwe regelgeving verduidelijkt (nog niet van toepassing):

• Een wijzigingsverzoek is enkel mogelijk na een adviesronde en/of de afloop van het openbaar onderzoek, of na het advies van de omgevingsvergunningscommissie (en dus niet meer tijdens het openbaar onderzoek).
• Tijdens de vergunningsprocedure kunnen meerdere wijzigingsverzoeken ingediend worden.
• Per wijzigingsverzoek wordt de termijn verlengd (in plaats van slechts een eenmalige automatische termijnverlenging en eventuele termijnverlenging op verzoek van de aanvrager in graad van beroep).
• Er wordt verduidelijkt in welke gevallen een nieuw openbaar onderzoek vereist is, zowel in geval van een wijzigingsverzoek als administratieve lus. Een wijziging van de plannen of aan te vragen rubriek behoeft een nieuw openbaar onderzoek (wijziging aan het project as such). Bijkomende informatie die de rechten van derden of het milieu niet schaadt, geeft geen aanleiding tot een nieuw openbaar onderzoek.
• De beslissing over het toepassen van de administratieve lus of het wijzigingsverzoek kan gedelegeerd worden naar de bevoegde omgevingsambtenaar (in plaats van alleen de vergunningverlenende overheid).

De decreetgever wijst er nog op dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen een zeer strenge houding aanneemt wanneer hij stelt dat wijzigingsverzoeken die planaanpassingen inhouden enkel betrekking kunnen hebben op beperkte planaanpassingen. Mogelijk komt op dit punt ook verduidelijking.

Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan om beperkte planaanpassingen als vergunningsvoorwaarde op te leggen (artikel 4.3.1, §1, tweede lid VCRO).

Het is nu wachten op de aangepaste procedureregels die mogelijk in verschillende fases worden uitgewerkt. Een concrete timing is nog niet bekend. Het oplossingsgericht karakter krijgt zo meer vorm en slaagkracht.

Lisa Duquet
LDR Advocaten

Bron: Foto door Sora Shimazaki via Pexels