Naar een asbestveilig Vlaanderen tegen 2040

Asbest, ook asbestos, amiante of bergwol genoemd, is een natuurlijk voorkomend silicaat-mineraal met een vezelstructuur. Deze bestaat in verschillende kleuren: blauw, geel, wit, bruin, grijs of groen.

Asbestgebruik is ouder dan gedacht. Het wordt al meer dan 4000 jaar gebruikt. In Vlaanderen werd het gebruikt tot het jaar 2000, met een hoogtepunt in de jaren ‘70. Ondanks dat het een carcinogeen product is, is asbest nog niet overal verboden. Asbest wordt nog altijd ontgonnen en geproduceerd in grote delen van de wereld, bijvoorbeeld in Rusland, India, China, …
In de Europese Unie, Australië, Chili, Argentinië, Algerije, Japan, … is er een totaalverbod en in een aantal andere landen, zoals Canada, een deelverbod.

Asbest is werkelijk overal terug te vinden want asbest kent meer dan 3000 toepassingen!
De asbestsoorten bestaan uit verschillende soorten (lengtes van) vezels.
De lengte van de vezel bepaalt de toepassing: textiel, golfplaten, cementplaten, leien, imitatiemarmer, schoorstenen, buizen, asbestvilt, bloembakken, dorpels, keukens, spuitisolatie, zekeringen, …
Asbest werd zowel hechtgebonden als niet-hechtgebonden toegepast.

De functie of het type gebruik bepaalt of iets asbest kan zijn of niet. Asbest werd immers steeds toegepast met een reden en dit omwille van de bijzondere en bouwkundige eigenschappen: hittebestendig, elektrisch niet geleidend, zuurbestendig, vochtwerend, heel licht in gewicht, ….
Zo werd het gebruikt als bouwkundige afwerking en decoratie, als brandwerende en waterkerende constructie.

Asbest heeft bepaalde eigenschappen:

• Het materiaal voelt lichter dan verwacht.
• Het materiaal klinkt holler dan verwacht.
• Het materiaal voelt warmer dan verwacht.

Dit zijn triggers! Als één van deze 3 lampjes afgaat is het een asbestverdacht materiaal en moet je actie ondernemen.

Asbest wordt al heel lang gebruikt, maar met een hoogtepunt na de wereldoorlogen en tijdens de energiecrisis in de jaren ’70. Op welke materialen kon men besparen?
Ga met deze blik een ruimte binnen! Asbest is immers een heel goedkoop product.

Asbest check

Of iets asbest is of niet, dat kan je op verschillende manieren checken. Zo beperk je het aantal staalnames en beperk je de kosten.

1. Je weet het, je herkent het materiaal. Asbest kan je visueel herkennen aan een vezelachtige structuur, honinggraatstructuur, wafelstructuur of gelaagdheid.
2. Als er een vers breukvlak is, kan je op zoek gaan naar vezels met een loep of door een vlamtest. Als het niet brandt, en je verkrijgt oranje spikkeltjes die wijzen op inert materiaal dan kan het asbest zijn. Als je oranje spikkeltjes ziet zie je de aanwezigheid van vezels die niet branden. Als het brandt is het nooit asbest want asbest brandt niet. Vaak is het dan papier of paardenhaar. Als het smelt is het dan weer glasvezel of PVC. Ben je niet deskundig, huur hiervoor dan een expert in.
3. Akoestische test: asbest klinkt hol.
4. Geurtest: als er geur vrijkomt, is het geen asbest. Asbest is geurloos. Nooit ruiken aan een materiaal zonder masker!
5. Je neemt, op de goede manier, een staal en stuurt dit naar een labo voor analyse.

Er bestaat ook een gratis app, AsbestCheck, die je hiervoor kan gebruiken.

Vlaanderen asbestveilig tegen 2040

De Vlaamse Regering wil Vlaanderen uiterlijk tegen 2040 volledig ‘asbestveilig’ maken. Dat betekent dat er enkel nog niet-buitenschil asbesttoepassingen in goede staat in onze leefomgeving aanwezig mogen zijn en dat al het risicovolle asbest veilig is weggenomen en opgeborgen. Een praktisch probleem is dat er in Vlaanderen nog slechts 3 deponies zijn waar we met asbest terechtkunnen.
De opslagcapaciteit is te klein voor al het nog aanwezige asbest in Vlaanderen.

Asbestattest tegen 2032 voor elke gebouweigenaar

Om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken wil de Vlaamse Regering zo snel mogelijk al het aanwezige asbest in Vlaamse gebouwen en woningen, gebouwd voor 2001 in kaart brengen, asbest in slechte staat opsporen en verwijderen. Daarom wordt in de loop van 2022 een asbestattest verplicht bij de verkoop van woningen en gebouwen ouder dan bouwjaar 2001. Tegen 2032 moet iedere gebouweigenaar over een asbestattest beschikken. Een asbestattest is het resultaat van een niet-destructieve asbestinventarisatie van een gebouw. Het beschrijft voor een normaal gebruik van het gebouw welke materialen of gebouwonderdelen asbest bevatten, wat de staat is van het asbest en hoe het veilig kan beheerd of verwijderd worden. Enkel een gecertificeerd asbestdeskundige ‘inventarisatie’ zal een asbestinventarisatie voor een geldig asbestattest kunnen uitvoeren. Hiervoor is men nog op zoek naar circa 2.000 asbestdeskundigen ‘inventarisatie’. Heb je hierin interesse dan kan je in de loop van 2022 de daartoe verplichte opleiding volgen en het examen afleggen.