Kunststoffen – van een disruptieve innovatie naar publieke vijand nummer 1 … en terug?

We leven in een wereld met grote maatschappelijke uitdagingen: klimaatverandering, water management, groeiende wereldbevolking, urbanisatie, voedsel voor iedereen, gezondheidszorg, …

Kunststoffen of polymeren hebben andere – soms problematische – stoffen vervangen, zoals keramiek, ivoor, glas, hout, lood, beton, … Ze zijn door hun sterk uiteenlopende eigenschappen zelfs een solution provider voor duurzame ontwikkeling. Kunststoffen zijn deel van ons dagelijks leven (kledij, automotive, interieur, speelgoed, medische toepassingen, …). We kunnen ze niet meer wegdenken uit onze moderne leefwereld maar ze worden beschouwd (denk maar aan de plastic soup, microplastics, …) als problematisch door slecht beheer van afval in sommige regio’s in de wereld en de consumptiemaatschappij waarin we leven. Meer en beter inzamelen en inzetten op innovatieve sorteer- en recyclagetechnologieën zijn cruciaal om kunststoffen hun plaats te laten behouden als waardevol materiaal in een duurzame en circulaire economie.

Het is geen gemakkelijk verhaal. Er is niet 1 oplossing of waarheid. Maar belangrijk is dat we er steeds even bij stilstaan voor we er gebruik van maken.

• Innovaties zijn in volle ontwikkeling. Technologie helpt natuurlijk, maar slechts gedeeltelijk.
• Recyclage kan en moet beter. Meer selectieve inzameling en recyclage is uiteraard goed, maar niet de enige oplossing.
• Samenwerking in de hele keten is belangrijk. Productontwikkelaars houden best rekening met de gevolgen van hun materiaalkeuzes en het productontwerp op  het einde van de leven van het product, het moment dat de materialen beschikbaar komen voor hergebruik in een nieuwe cyclus. Om de kosten en de baten ook gelijkmatig te spreiden over de keten zijn nieuwe vormen van samenwerking en verdienmodellen aan de orde.
• Aanpassing van wetgeving en normen zijn noodzakelijk om het gebruik van recyclaat toe te laten!

De hefboom is te vinden in systemen en gedragsveranderingen. De circulaire economie heeft pas impact als ze ook gedragsveranderingen teweeg brengt.

Een stappenplan helpt naar de oplossing, naar een bewuster gebruik van materialen en kan ons leiden richting de circulaire economie. Inventariseer, optimaliseer, innoveer, werk samen met partners en je zal al heel ver komen! Er is immers geen juiste of foute manier om te starten. Het belangrijkste is dat op verschillende vlakken stappen vooruit gezet worden.

Dat het interessant was is wel zeker, want dit was de boodschap van onze sprekers Saskia Walraedt en Thomas Vandenhaute op onze online studiedag over kunststoffen op 17 september.

Kernboodschap is, zet kunststoffen in voor de juiste dingen op het juiste moment, zorg voor een goede recyclagestroom, en bewustwording en gedragsverandering bij producent en consument.